Δεισιδαιμονίες

Το “κακό το μάτι” ή μάτιασμα ή βασκανία είναι η πεποίθηση ότι ένας άνθρωπος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά έναν άλλο με το βλέμμα (ή και ακούσια).

Σύμφωνα με αυτή την πεποίθηση ο ματιασμένος μπορεί να αρρωστήσει, να έχει αρνητική διάθεση, πονοκέφαλο, να του συμβαίνουν κακοτυχίες κ.α. Η εκκλησία δέχεται την ύπαρξη του “κακού ματιού” σαν έργο του διαβόλου ως αποτέλεσμα του φθόνου.

Για να αποτρέψουν το κακό το μάτι πολλοί προσφεύγουν σε φυλακτά με πιο διαδεδομένα το μάτι (συνήθως σε κολιέ ή βραχιόλι), μπλε χάντρα, σταυρός και το σκόρδο. Το σκόρδο σύμφωνα με την παράδοση πιστεύεται ότι φύλαγε από τα κακά πνεύματα, τα δαιμόνια και τους βρικόλακες. Αυτό πιθανόν προήλθε από τις θεραπευτικές ιδιότητες που έχει το σκόρδο για την καλή υγεία.

Φυσικό επόμενο του ματιάσματος είναι το… ξεμάτιασμα! Υπάρχουν πολλές τεχνικές ξεματιάσματος ανάλογα την περιοχή. Από τα πιο γνωστά είναι το ξεμάτιασμα με το λάδι στο νερό, “φτύσιμο” στον κόρφο ή στο χώμα, προσευχές που τελειώνουν στο “Ιησούς Χριστός Νικά και όλα τα κακά σκορπά” και άλλοι πολλοί τρόποι και προσευχές ξεματιάσματος αλλά δύσκολα κάποιος μεταδίδει αυτή την “γνώση”.

Ο Μάρτης, αυτό το βραχιολάκι με στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, είναι ένα πολύ παλιό έθιμο με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι οι ρίζες του προέρχονται από τα Ελευσίνια Μυστήρια στην Αρχαία Ελλάδα, όπου οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Στην Ελλάδα, στην Κύπρο και σε πολλές βαλκανικές χώρες συνηθίζεται την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου οι μητέρες να φτιάχνουν Μάρτη, ώστε την πρώτη μέρα του Μαρτίου να το φορέσουν τα παιδιά στον καρπό τους για να μη τους κάψει ο πρώτος ήλιος της άνοιξης! Άλλοι πιστεύουν επίσης ότι ο Μάρτης απομακρύνει ασθένειες και το κακό το μάτι. Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα τα συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό.

Το βραχιολάκι αυτό τα παιδιά το βγάζουν τέλος του μήνα ή κάποιοι συνηθίζουν να το τοποθετούν πάνω σε τριανταφυλλιές μόλις δουν το πρώτο χελιδόνι ώστε να το πάρουν τα πουλιά για να χτίσουν την φωλιά τους.