Παραμονή των Χριστουγέννων και όλη η οικογένεια μαζεύεται σε ένα σπίτι για να απολαύσει ένα γεύμα ακολουθώντας το καθολικό έθιμο «Καλή Βραδιά». Εκείνη την ημέρα κρέας δεν τρώνε, το γεύμα αποτελείται από ζεστή και μοσχομυριστή ψαρόσουπα και μετά παραδοσιακά γλυκά. Τρώνε όλοι αυστηρά νωρίς ώστε να μπορούν να κοινωνήσουν τα μεσάνυχτα στη Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία.
Μετά το γεύμα τα μεγάλα παιδιά έβγαιναν να πούνε τα κάλαντα. Ενώ οι πιο μεγάλοι έμεναν σπίτι και συζητούσαν ή έπαιζαν χαρτιά μέχρι να έρθει η ώρα της Θείας Λειτουργίας.
Μόλις ηχούσε η καμπάνα μικροί και μεγάλοι μαζευόντουσαν στην εκκλησία για τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Εκεί ξεκινούσε το έθιμο Verbum Caro, οι χριστιανοί με περίσσεια χαράς έψελναν λατινικούς ύμνους ενώ γινόταν αναπαράσταση της γέννησης του Χριστού. Μετά την Θεία Λειτουργία, οι οικογένειες γυρνούσαν στο σπίτι και έτρωγαν Τηνιακό λουκάνικο για να «σπάσουν» τη νηστεία και να ολοκληρωθεί το έθιμο Verbum Caro.
Η ανάγκη των Χριστιανών να συναθροίζονται σε έθιμα και εκδηλώσεις πυροδότησε την δημιουργία ενοριακών αιθουσών. Έτσι, αυτά τα έθιμα από μικρές οικογενειακές μαζώξεις σε σπίτια μετατράπηκαν σε ευρύτερες συναθροίσεις όλων των χωριανών και του εφημέριου. Με τα χρόνια ο ρυθμός της ζωής δυσκολεύει τέτοιες συναθροίσεις και κάποια έθιμα χάνονται.
Τα έθιμα «Καλή βραδιά» και Verbum Caro παραμένουν σε πολλά καθολικά σπίτια (στην ενδοχώρα αλλά και στη χώρα της Τήνου).
Στην Μυρσίνη οι άνδρες περνούν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα κάλαντα με συνοδεία ορχήστρας παραμονή πρωτοχρονιάς (αντί παραμονή της Άγιας Νύχτας όπως γινόταν παλαιότερα).
Στο Βωλάξ, στο Αγάπη, στην Αετοφωλιά, και ίσως και σε άλλα χωριά, συναθροίζονται όλοι οι χωριανοί μετά την λειτουργία και τρώνε το παραδοσιακό λουκάνικο γιορτάζοντας το Verbum Caro.
Η φράση Verbum Caro προέρχεται από τα λατινικά «Verbum Caro Factum Est» που σημαίνει «ο λόγος έγινε σάρκα», την βρίσκουμε στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο 1:14.
14 Et Verbum caro factum est, et habitavit in nobis: et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre plenum gratiae et veritatis.
14 Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας·
(σε ελεύθερη μετάφραση: Ο λόγος του Θεού απέκτησε σάρκα και έγινε άνθρωπος και κατοίκησε ανάμεσα μας, και είδαμε την θεϊκή του δόξα, την δόξα του μοναχογιού από τον πατέρα, γεμάτος χάρη θεϊκή και αλήθεια.)
*Τα έθιμα έχουν βενετσιάνικες ρίζες από την περίοδο της Βενετοκρατίας.
** Απολαύστε από την χορωδία Taverner ένα παλιό λατινικό χριστουγεννιάτικο άσμα το «Verbum Caro Factum Est» που δοξάζει την Παναγία και την ενσάρκωση του Ιησού στην πιο κρύα εποχή του χρόνου:
https://www.traditioninaction.org/religious/Music_P000_files/P062_Verbum.htm
*** Στη κεντρική Ευρώπη κάτι παρόμοιο με την Καλή Βραδιά είναι το δικό τους “joyful fast” (χαρούμενη νηστεία), οι χριστιανοί, παρότι είχαν νηστεία (με συγκεκριμένη ποσότητα φαγητού) για αρκετές ημέρες, τη παραμονή Χριστουγέννων μπορούσαν να φάνε διπλάσια ποσότητα φαγητού. Αυτό πυροδοτούσε το συναίσθημα χαράς το οποίο ήταν απαραίτητο εκείνο το βράδυ για τον εορτασμό της γέννησης του Χριστού.
**** Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης οι καθολικές οικογένειες έχουν (ή είχαν!) σαν έθιμο να γευματίζουν με κρέας μετά την Χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία.
Πηγές: